Στη Σίκαλη, στα Στάχια, ο Πιάστης - J.D. Salinger

J.D. Salinger
Στη σίκαλη, στα στάχια, ο πιάστης
Σελίδες: 271
Εκδόσεις: Γράμματα
Μετάφραση: Τζένη Μαστοράκη 

" Αλλά τελοσπάντων, φαντάσου παιδάκια, όλο παιδάκια, που θα 'ναι σ' ένα μεγάλο χωράφι με σίκαλη και που θα παίζουνε ξερωγωκάτι, ένα παιχνίδι. Μιλάμε, χιλιάδες παιδάκια, κι εκεί γύρω να μην είναι κανείς -κανένας μεγάλος, λέω δηλαδή- μονάχα εγώ. Κι εγώ θα στέκομαι άκρη άκρη σ' ένα ξεκούδουνο γκρεμό. Και η δουλειά μου εμένα θα 'ναι να τα πιάνω εκεί που θα κοντεύουνε να πέσουνε στο γκρεμό -λέω ας πούμε, εκεί που τρέχουνε και που δε βλέπουνε πού πάνε, εγώ θα πρέπει να πετιέμαι από κάπου και να τα πιάνω..."Η δικιά μου έκανε ώρα να μιλήσει. Κι ύστερα, όταν μίλησε, είπε μόνο, " Ο μπαμπάς θα σε σκοτώσει." 

Το “Στη Σίκαλη,στα Στάχια,ο Πιάστης” είναι ο καινούριος τίτλος ενός θρυλικού πλέον βιβλίου, του “The Catcher in the Rye” που μας είχε συστηθεί στην αρχική του έκδοση ως ο “Φύλακας στη Σίκαλη”. Δεν άλλαξε βεβαίως μόνο ο τίτλος αλλά και η μετάφραση. Η μόνη που έμεινε ίδια είναι η μεταφράστρια,η γνωστή ποιήτρια Τζένη Μαστοράκη. (Για τη νέα της μεταφραστική απόπειρα μιλάει εδώ: http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=587767)

Μπορεί όμως μία νέα μετάφραση ενός κλασσικού  βιβλίου να βρει νέους αναγνώστες; Αν κρίνω από την περίπτωσή μου και βέβαια μπορεί. Ο φύλακας ή ο πιάστης όπως είναι πλέον γνωστό, ήταν ένα από εκείνα τα βιβλία που πάντα ήθελα να διαβάσω αλλά που ποτέ δεν είχα κάνει μέχρι τώρα. Η νέα μετάφραση και η επανατοποθέτησή του στα ράφια των βιβλιοπωλείων με οδήγησε στην απόκτηση ενός αντιτύπου χωρίς δεύτερη σκέψη αυτή τη φορά...

Ο Χόλντεν Κώλφηλντ, ένας έφηβος που φαίνεται να μη μπορεί να βρει τη θέση του μέσα σέ ένα κόσμο “ιμιτασιόν” -όπως ο ίδιος συνηθίζει να λέει- μας διηγείται μέσα από μία ψυχιατρική κλινική την αποπομπή του για μία ακόμη φορά από ένα ιδιωτικό σχολείο, το Πένσι και την περιπλάνησή του για μερικές μέρες στους δρόμους της Νέας Υόρκης λίγο πριν συναντήσει την οικογένειά του και έρθει αντιμέτωπος με την αντίδραση που αυτή η αποβολή θα φέρει. Στη διάρκεια αυτής της περιπλάνησης, βλέπουμε τον κόσμο μέσα από τα μάτια του, τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς του.

Ο Σάλιντζερ έγραψε αυτό το υπέροχο βιβλίο το 1951 και είναι εντυπωσιακό το γεγονός ό,τι συνεχίζει να μαγεύει τους αναγνώστες ακόμα και σήμερα καθιστώντας την περιπλάνηση του Χόλντεν μία από τις πιο συναρπαστικές ιστορίες ενηλικίωσης στη λογοτεχνία. Η αμεσότητα του λόγου και το μη πολιτικώς ορθό ύφος αφήγησης είναι αυτό που σε κερδίζει σχεδόν αμέσως. Και λέω σχεδόν γιατί ομολογώ ό,τι ο τόσο άμεσος και προσωπικός λόγος με ξένισε στην αρχή αλλά ευτυχώς αυτό δεν κράτησε παρά μονάχα στις 2-3 πρώτες σελίδες. Έπειτα η χειμαρρώδης αφήγηση του Χόλντεν με παρέσυρε και πολλές φορές έπιανα το εαυτό μου να γελάει με τα πιο σοβαρά πράγματα που λέγονταν με τον πιο αστείο τρόπο.

Ο Χόλντεν Κώλφηλντ είναι επισήμως ένας από τους πιο αγαπημένους μου  λογοτεχνικούς ήρωες. Η αυθεντικότητα που αποπνέει, ο τρόπος που αντιμετωπίζει τη ζωή αλλά και η απέραντη μοναξιά του σε κάνει να τον αγαπήσεις όλο και πιο πολύ και ίσως να ταυτιστείς μαζί του. Είναι ένας έφηβος που αντιμετωπίζει τον κόσμο σαν κουρασμένος ενήλικας με μία παιδική αφέλεια που σε συναρπάζει. Σου ξαναθυμίζει πώς είναι να είσαι έφηβος και να νιώθεις ό,τι όλος ο κόσμος είναι εναντίον σου.

Ο Χόλντεν δε ζητάει τίποτα περισσότερο από το να μπορέσει να προστατέψει τα παιδιά όλου του κόσμου...

Στο Cafe της Χαμένης Νιότης - Patrick Modiano (βιβλίο λέσχης)

Patrick Modiano
Στο Cafe της Χαμένης Νιότης
Σελίδες: 158
Εκδόσεις: ΠΟΛΙΣ
Μετάφραση: Αχιλλέας Κυριακίδης

" Άραγε, είμαστε πραγματικά υπεύθυνοι για τους κομπάρσους που δεν τους έχουμε επιλέξει και τους συναντάμε στο ξεκίνημα της ζωής μας; "

(Αυτή η ανάρτηση γράφεται υπό τις μελωδίες της Edith Piaf.)

Όταν προτάθηκε στη λέσχη αυτή η νουβέλα για ανάγνωση συμφώνησα με την επιλογή χωρίς δισταγμό.Δεν είχα ξαναδιαβάσει Modiano και είχα περιέργεια να δω που πήγε το Νόμπελ Λογοτεχνίας 2014...

Παρίσι,δεκαετία του '60.Μία νεαρή κοπέλα η Λουκί - Ζακλίν που σύχναζε στο Conde, ένα μποέμ cafe ,εξαφανίζεται. Μέσα από τις αφηγήσεις ανθρώπων που την είχαν συναντήσει αλλά και της ίδιας της Λουκί προσπαθούμε να ξετυλίξουμε το νήμα της ζωής της αλλά και του μυστηρίου της εξαφάνισής της.

Σε μία ατμοσφαιρική διήγηση που αποπνέει μελαγχολία και ίσως νοσταλγία ο συγγραφέας μας ταξιδεύει στο Παρίσι εκείνης της εποχής και ψυχογραφεί μία γενιά που μοιάζει χαμένη στις αναζητήσεις της. 'Ανθρωποι περιπλανώμενοι μέσα σε μία μεγαλούπολη σε μία διαρκής αναζήτηση της χαμένης τους ταυτότητας. Μία γενιά νέων, που φαίνεται να την απασχολεί μόνο το παρόν και αρέσκεται στο να κρύβεται πίσω από την ανωνυμία της. Σε αυτόν τον κόσμο τοποθετεί και την ηρωίδα του που βρίσκει ασφάλεια σε ένα καφέ όπου κανείς δεν ενδιαφέρεται να μάθει περισσότερα γι' αυτήν από όσα εκείνη έχει σκοπό να αποκαλύψει. Η ανωνυμία είναι αυτή που προσφέρει καταφύγιο αλλά και που καταστρέφει.

Σας έχει τύχει να τελειώνετε την ανάγνωση ενός βιβλίου και να μην έχετε αποφασίσει εάν σας άρεσε ή όχι; Αυτό έπαθα εγώ με το συγκεκριμένο. Ενώ μέσα σε λίγες μόνο σελίδες καταφέρνει να περάσει την ατμόσφαιρα της εποχής με μία υπέροχη αποσπασματική αφήγηση που θυμίζει έντονα κινηματογράφο και δη γαλλικό - το "Ζούσε τη ζωή της" του Γκοντάρ ήταν συνέχεια στο μυαλό μου όσο διάβαζα το βιβλίο - καθώς και να θίξει πολλά ζητήματα όπως η αγωνία της αναζήτησης ταυτότητας και το ζήτημα της Αιώνιας Επιστροφής με σαφή αναφορά στο Νίτσε, ταυτόχρονα γίνεται κουραστικό με τις ατέλειωτες διαδρομές στους δρόμους του Παρισιού και τις συνεχείς παραθέσεις ονομάτων.

Στη λέσχη το βιβλίο δεν έτυχε θερμής υποδοχής. Το συμπέρασμα ήταν ό,τι σχεδόν κανένας δε θα το πρότεινε σε κάποιον φίλο του για ανάγνωση. Ίσως τελικά το βρήκαμε πολύ γαλλικό για τα γούστα μας ή περιμέναμε κάτι περισσότερο από ένα νομπελίστα...;

Η Γιορτή της Ασημαντότητας - Milan Kundera

Milan Kundera
Η Γιορτή της Ασημαντότητας
Σελίδες: 144
Εκδόσεις Εστία, 2014
Μετάφραση: Γιάννης Η. Χάρης

"...μύρισε φίλε μου αυτή την ασημαντότητα που μας περιβάλλει,είναι το κλειδί της σοφίας,είναι το κλειδί της ευδιαθεσίας..."

Εσείς, πώς διαλέγετε ποια βιβλία θα διαβάσετε; Τι είναι αυτό που σας κάνει να επιλέξετε ένα ανάγνωσμα έναντι κάποιου άλλου; Η στιγμή; Η διάθεση; Οι συστάσεις από κάποιον γνωστό σας; Η περίληψη που διαβάζετε ακουμπώντας νωχελικά στον τοίχο ενός βιβλιοπωλείου; Το όνομα του συγγραφέα; Ωπ!Το όνομα του συγγραφέα! Ομολογώ ότι αυτό ήταν που με τράβηξε στο συγκεκριμένο βιβλίο (οι παλιές αγάπες δεν ξεχνιούνται).Και έπειτα ο τίτλος... Πόσο ποίηση μπορεί να χωρέσει μέσα σε μία μόνο πρόταση; Διάβασα και την περίληψη, μάλλον μηχανικά και από συνήθεια αφού η αγορά είχε όπως καταλαβαίνετε, προαποφασιστεί.

Τι πραγματεύεται όμως ο κύριος Κούντερα σε αυτό το σχεδόν μυθιστόρημα, σχεδόν δοκίμιο;
Καταρχάς τηρεί την υπόσχεσή του.Μιλάει για τα πιο σοβαρά πράγματα με τον πιο "ασόβαρο" τρόπο. 
Με αφετηρία τη φιλία τεσσάρων ανδρών στη δύση της ζωής τους, θίγει μεγάλα ζητήματα της εποχής μας και όχι μόνο.Μιλάει για τη μητρότητα και πόσο η απουσία αυτής μπορεί να μας καθορίσει για το υπόλοιπο της ζωής μας,για τον πόλεμο, την ειρήνη και την εκμετάλλευση των εξουσιών, για την υποκρισία που υπάρχει στις ανθρώπινες σχέσης, για την τέχνη, την πολιτική και τη χειραγώγηση, τη ματαιότητα της ζωής και το θάνατο.
Και τι έχει τελικά σημασία; Την απάντηση τη δίνει ο ίδιος ο συγγραφέας:
"...μόνο μία λέξη είναι ιερή: η φιλία. Τους τέσσερις φίλους που σας γνώρισα, τον Αλαίν, το Ραμόν, το Σαρλ και τον Κάλιμπαν, τους αγαπάω. Γι'αυτό και πήγα μια μέρα το βιβλίο του Χρουστσόφ στο Σαρλ, για να διασκεδάσουν όλοι τους." 

Το βιβλίο διαβάζεται απνευστί - είναι και μικρό άλλωστε. Εντάξει,πλάκα κάνω για το μέγεθος.Αυτό που θέλω να πω είναι ότι η παιχνιδιάρικη γραφή και η χαλαρότητα στη δομή και στη σύνδεση, σου προσφέρουν ένα ευχάριστο στοχαστικό μυθιστόρημα που ενώ σε προβληματίζει δε σε κουράζει.
Νιώθεις  το συγγραφέα να σου κλείνει το μάτι σε κάθε σελίδα και να σε κάνει συνένοχο στο παιχνίδι που έχει στήσει.

Τι να πω...μακάρι να έχουμε τη μισή από τη διαύγειά του εάν φτάσουμε στην ηλικία του....

Σάνσετ Παρκ - Paul Auster (βιβλίο λέσχης)

Paul Auster

Σάνσετ Παρκ 

Σελίδες: 312

Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2014
Μετάφραση: Σπύρος Γιανναράς

"Παρότι όμως ο άνθρωπος κατάφερε να αλλάξει τον κόσμο γύρω του,ο ίδιος παρέμεινε απαράλλαχτος... Ζεις και πεθαίνεις... Οτιδήποτε σου συμβεί από τη στιγμή της γέννησής σου,όσα πρόκειται να αισθανθείς  στην πορεία της ζωής σου  τα έχουν ήδη αισθανθεί όλοι αυτοί που πέρασαν πριν από 'σένα..." 

"Το να υποκρίνεσαι όμως ότι είσαι κάποιος και να είσαι πράγματι κάποιος είναι δύο διαφορετικά πράγματα,έτσι δεν είναι;" λέει ο Μόρις Χέλερ αναφερόμενος στην πρώην γυναίκα του,τη μητέρα του Μάιλς του κεντρικού ήρωα του Σάνσετ Πάρκ. Άραγε αυτό δεν αντανακλά και στον ίδιο τον ήρωα που επέλεξε να τραπεί σε φυγή και να αναζητήσει νέα ταυτότητα εξαιτίας ενός μοιραίου λάθους;

Δεν υπάρχει μεγαλύτερη απόλαυση από το να ξυπνάς ένα βροχερό πρωινό Σαββάτου,να ετοιμάζεις ζεστό καφέ και να ξέρεις ότι σε περιμένει φρέσκο βιβλίο να χαθείς στις σελίδες του. Κάπως έτσι ξεκίνησε το ταξίδι μου στον κόσμο του Paul Auster με τo Σάνσετ Παρκ πρώτο σταθμό...

Είναι η ιστορία του Μάιλς,ενός νέου άντρα που ενώ φαίνεται ότι το μέλλον του ανήκει, αποφασίζει ξαφνικά να φύγει από τη Νέα Υόρκη, να εξαφανιστεί από τους πάντες και τα πάντα, εξαιτίας ενός τραγικού συμβάντος που τον κατατρέχει από την εφηβική του ηλικία. Η διαδρομή του θα έχει πολλές στάσεις ώσπου να καταλήξει στη Φλόριντα όπου μοιάζει να έχει βρει ένα λιμάνι. Η ζωή του όμως θα ανατραπεί για μία ακόμη φορά και θα αναγκαστεί να γυρίσει στη Νέα Υόρκη και να μείνει σε ένα σπίτι υπό κατάληψη στο Σάνσετ Παρκ μαζί με το φίλο του,το Μπινγκ Νέιθαν και δύο κοπέλες την Άλις και την Έλεν.

Ο Auster γράφει για τη σύγχρονη Αμερική της κρίσης,για τα αδιέξοδα της νέας γενιάς,μιας γενιάς που δεν την αφήνει η ίδια η εποχή να εξελιχθεί,κάνει παραλληλισμούς με τα αδιέξοδα παλαιότερων γενεών και φαίνεται να προτείνει ως μοναδική λύση σε καιρούς κρίσης τη στροφή στις τέχνες και στα συναισθήματα. Μπορεί ο κεντρικός ήρωας να είναι ο Μάιλς αλλά μας αφήνει να διεισδύσουμε βαθιά στον ψυχισμό και να παρακολουθήσουμε την εξέλιξη των υπόλοιπων ηρώων. Το πολυεστιακό στήσιμο χαρακτήρων όμως, είναι αυτό που δημιούργησε και κάποιες ενστάσεις στη λέσχη. Εξελίχθηκαν οι ήρωες όσο έπρεπε; Βαρέθηκε ο κος Auster και μας έδωσε ένα προσχέδιο; Τελικά είχε πλοκή;Εγώ πάλι δεν είχα καμία ένσταση. Η πλοκή,μη-πλοκή με συνεπήρε και η ανάγνωση έρεε.

Η πρώτη μου συνάντηση με τον mr.Paul χαρακτηρίζεται κάτι παραπάνω από επιτυχής και σίγουρα θα πάρω πάλι αυτό το τρένο...